Kerkgebouw

DE KERK ALS GEBOUW

De plattegrond van de huidige kerk beschrijft een vijfbeukig gebouw van zes traveeën met gedeeltelijk ingebouwde westertoren, een transept van twee traveeën met vlakke sluiting, en een koor met vlakke sluiting, met aan weerszijde een zijkoor met absidiale sluiting.

De kerk is gebouwd met ruwe onbewerkte rivierkeien en silexscherven in onregelmatig verband, met enkele zwaardere blokken op de hoeken. Aan de buitenzijde maakt het metselverband het verschil zichtbaar tussen de oude romaanse kern (11de eeuw) en de latere vergroting. Hier en daar komen Romeinse tegels voor. De kerk heeft leien zadeldaken, de zijbeuken naast het schip onder lessenaarsdaken, de buitenste zijbeuken onder kapelvormige schilddaken. De onderste rondboogvensters dateren van de restauratie van 1902, en zijn omlijst met blindbogen, zeer grof uitgewerkt, wellicht gebaseerd op het romaanse origineel.

Aan de binnenzijde is vanuit het middenschip de kern van de romaanse kerk uit de 12de eeuw goed zichtbaar. Het is een pijlerbasiliek van vijf traveeën. De oorspronkelijke pijlers zijn zeer zwaar en de schipmuren zijn merkelijk dunner, hetgeen een teken van hoge ouderdom is. We herkennen vroegromaanse rondbogen in de arcaden en in de kleine bovenramen en een vlakke houten zoldering. De huidige sobere afwerking en de hardstenen vloer beklemtonen de oorspronkelijke architectuur van dit oudste gedeelte van de kerk.

De onderste geleding van de gotische toren uit 1406 sluit aan op de binnenruimte van de kerk met een prachtig gotisch gewelf en een groot spitsboogvenster met maaswerk.

De zijbeuken en de zijkoren behoren tot de neoromaanse vergroting van de kerk (1902). De dubbele zijbeuken zijn voorzien van kruisgewelven op ronde gordelbogen die rusten op neoromaanse hardstenen zuilen, afwisselend rond en achthoekig, met teerlingkapitelen. De grote heiligenbeelden tegen de buitenmuren versterken de visuele ritmiek van architectuur en versiering. De beide zijkoren met absis zijn gewelfd met een halve koepel. De zijbeuken schitteren door hun rijkelijke versiering in neoromaanse stijl met afwisselende kleuren en motieven. Tezamen met de kleurrijke taferelen en figuratieve glasramen in hoogkoor en zijkoren geven zij aan deze kerk zijn unieke neoromaanse uitstraling.

Het kerkgebouw is actueel aangepast aan de visie van de liturgische hervorming van midden vorige eeuw.  Voorheen stonden – typisch voor een grote romaanse kerk – de verschillende ruimtes als blokken naast elkaar, met vanuit het middenschip een voorwaartse en opwaartse gerichtheid naar het besloten hoogkoor. Nu heeft de kerk een nieuw middelpunt in de grote kruising (de viering) met een halfrond podium dat aansluit op het hoogkoor en tegelijk openstaat op alle ruimtes rondom. Dit nieuwe centrum van de kerk wordt architecturaal gemarkeerd door de verbindende cirkelvormige ‘Halo’.