Kerkinterieur
Beelden en schilderijen
Deze kerk heeft een rijke variatie van beelden, sculpturen en schilderijen. In het middenschip valt het monumentale gotische triomfkruis op, met (vermoedelijk) 14de eeuws Christuscorpus. Het kruis zelf, met symbolen van de evangelisten, is 19de eeuws neogotisch. Links en rechts 15de eeuwse secco’s van de HH. Petrus en Paulus. Links vooraan, een pronkstuk! Sint Lambertus in bisschopszetel, het zogenaamde ‘lui manneke van Loon’.
Zo wordt dit beeld in de streek spottend genoemd. Het is polychroom laatgotischuit ca. 1520 van de hand van Meester Balthasar van Luik.
Bisschop Lambertus van Maastricht werd te Luik vermoord en opgebaard.
Zijn graf was de oorsprong van de Luikse bisschopszetel en het Lambertuskapittel, waarmee Borgloon vanouds nauw verbonden was.
Schilderijen
Naast de kerkmeesterbank (noordtransept): ‘Jezus over de keizerlijke belastingmunt’ (begin 18de eeuw) en ‘Kruistafereel’ (ca. 1590) met Moeder Maria, Johannes en een treurende Maria Magdalena, met H. Jacobus en H. Barbara
In de zuidbeuk achteraan: ‘Kruisafneming van Christus’ (17de eeuw; naar P. P. Rubens OLV-kathedraal Antwerpen)
Beelden
Verspreid over de kerk een reeks grote houten beelden, meestal 19de eeuws.
In de Maria-kapel (noordkoor): Onze Lieve Vrouw met Kind (een gekleed en gekroond processiebeeld ; zogenaamde ‘Spaanse pop’), Sint Anna (moeder van Maria, volgens overlevering) en H. Simeon (Bijbelse bejaarde die zich verheugde in het Kind van Maria als begin van Gods toekomst , ook al zou dat gepaard gaan met leed en conflict, zei hij).
Tegen de Noordmuur: Sint Rochus van Montpellier, Sint Jozef, Sinte Barbara, Sint Sebastiaan, Sint Antonius van Padua en de H. Engelbewaarder.
Tegen de Zuidmuur: Sint Elooi, Sint Andries, Sint Franciscus, het Heilig Hart van Jezus en Sint Christina de Wonderbaarlijke.
In de Sint-Odulphuskapel (zuidkoor): Sint Odulphus (sinds 1000 jaar patroonheilige van deze kerk; Zie elders op deze website) en Sint Hubertus (eerste bisschop van Luik, leerling en opvolger van Lambertus)
De Kruisweg in witte natuursteen door Aloïs De Beule, neogotisch 1908.
In de doopkapel: glasraam ‘Doop door Johannes’ van Jos Knaepen, Loonse glazenier, 1964.
In de toren: een prachtige reeks levendige volkse beelden afkomstig uit de Schabergkapel Borgloon, uit de 16de en 17de eeuw: Sint Rochus (met zwarte hond en kind), Sint Antonius abt (met varken), een prachtige Johannes apostel, H. Gertrudis van Nijvel (met rat) en een heilige Bisschop (?).
KANSEL EN KERKMEESTERBANK
Aan de noordelijke muur van de dwarsbeuk staat een eiken kerkmeesterbank uit de 18de eeuw. Kerkmeesters kan je vergelijken met de leden van de huidige Kerkraden. Zij kregen een geprivilegieerde plaats in de kerk.
In het rugpaneel tonen 3 medaillons in halfverheven beeldhouwwerk de H. Hubertus, Onze Lieve Vrouw en het Heilig Sacrament.
KOORGESTOELTE
Tot zevenmaal per dag verzamelden zich hier in deze koorbanken eeuwenlang de kanunniken om het getijdengebed te bidden, te zingen. De Sint-Odulphuskerk van Borgloon was een heel vroege Kapittelkerk (ook ‘collegiale” genoemd). Sinds de jaren 1000 woonde hier een gemeenschap, een college van seculiere kanunniken.