Sint-Odulphus

Odulphus’ leven

Naar de ‘vita’ van Odulphus (ca. 940) volgens het ‘Manuscriptum Audomarense’ (Saint-Omer)

Odulphus leefde in het begin van de 9de eeuw (ten tijde van Karel de Grote en Lodewijk de Vrome). Hij is geboren in Oirschot (N-Brabant) uit bescheiden Frankische adel. Na zijn priesterwijding deed hij een tijdje pastoraal werk in zijn geboortestreek. Maar nadien volgt hij zijn hart om aan te sluiten bij een priestergemeenschap in Utrecht. (Dit was één van de allereerste kapittels.) Door zijn toeleg op gebed, vasten, Bijbellezen en armenzorg ervaren zijn broeders hem ‘als een lantaarn van goddelijk licht’. Ze noemen hem ‘vader’.

Bisschop Fredericus van Utrecht (+ 838) is begaan met de evangelisering van de Friezen. Eerdere missies zijn allemaal mislukt. Bovendien zijn de gewelddadige Friezen onder invloed gekomen van een christelijke stroming die miskent dat in Christus God zelf aanwezig is. Ten einde raad roept Frederik de hulp in van Odulphus. Enthousiast vaart Odulphus af naar Stavoren. En hij begint aan een werk van evangelisatie, ‘telkens en telkens weer’ langs dezelfde nederzettingen. Het opzet slaagt.
Zelf verlangt Odulphus dan terug te keren naar Utrecht. Maar bisschop, priesters én gewone mensen smeken hem bij hen te blijven met zijn ‘helende’ kracht. En ja, onder Odulphus’ bezieling bloeit in Stavoren het kanunnikenklooster en ontwikkelt zich in Friesland nieuw leven.

Wanneer de oude Odulphus terugkeert naar Utrecht, kondigt hij voor de verzamelde menigte in Stavoren de dreigende komst aan van de Noormannen. ‘Deze steen hier zal wegdrijven onder golven van geweld. Wanneer de steen terug boven komt, weet dan dat ik jullie herwonnen vrede kom ondersteunen.’ In de jaren nadien wordt Stavoren inderdaad door de Noormannen verwoest. Later herstelt zich het klooster (en in 1132 wordt het een Benedictijnerabdij ‘Sint-Odulphus’).

Terug in Utrecht blijft Odulphus bidden en zorgen. Hij loopt met een wandelstok waaraan een tafeltje hangt waarop hij namen schrijft van gelovigen die hij ontmoet. Bij een brand in zijn cel bleef deze stok wonderlijk gespaard.
In 854 is de Utrechtse bisschopszetel vacant en kiezen de geestelijken als bisschop eerst een zekere Craft, uit een machtig geslacht. Deze weigert, uit vrees zijn rijkdom te verliezen. Odulphus reageert furieus ‘Wat zeg je, ellendeling?’ en brengt de onwaardigheid van Craft aan het licht. Odulphus stelt een priester voor die moreel uitblinkt, ongeacht zijn lichamelijke misvorming. Deze (heilige) Hungerus wordt de nieuwe bisschop.
Als Odulphus zijn einde voelt naderen (856), roept hij de broeders bij zich. Na zijn laatste woorden ‘In Uw handen, Heer, beveel ik mijn geest’, verspreidt zich een wonderlijke geur die iedereen vervult.